بهترین روش های درمان سوختگی بدون عوارض جانبی روی پوست

سوختگی زمانی رخ می‌دهد که پوست با جسمی داغ مثل آب جوش برخورد کند، بیش‌ازحد در معرض نور خورشید قرار گیرد، و یا در تماس با مواد شیمیایی خاص و حتی برق باشد. معمولاً در طول روند التیام سوختگی، آثار آن نمایان می‌شوند. این آثار که قسمت‌هایی ضخیم و بی‌رنگ از پوست هستند، با از بین بردن سلول‌ها به پوست آسیب می‌زنند. بدن انسان پروتئینی به نام کلاژن تولید می‌کند که وظیفه آن بازسازی سلول‌های مرده، که عامل به وجود آمدن جای سوختگی است. اثر سوختگی می‌تواند زیاد یا کم باشد بسته به این که چه مقدار از پوست آسیب دیده باشد. شدت سوختگی تعیین می‌کند که اثرات ناشی از آن از بین می‌روند و یا برای همیشه باقی می‌مانند. در ادامه مطلب از مجله پین‌ورک به موضوع درمان سوختگی می‌پردازیم و می‌خوانیم که کدام نوع سوختگی‌ها آثار همیشگی به جا می‌گذارند، چگونه اثرات ناشی از سوختگی را کم‌تر کنیم و چطور از به وجود آمدن جای سوختگی جلوگیری کنیم.

انواع مختلف آثار سوختگی

احتمال و شدت سوختگی بستگی به مدت‌زمان قرارگیری در معرض حرارت و میزان حرارت دارد. سوختگی‌ها بسته به این‌که چه مقدار از پوست را تحت تأثیر قرار می‌دهند به چند دسته تقسیم می‌شوند:

سوختگی نوع اول

اثر این نوع سوختگی روی لایه بیرونی پوست (اپیدرم) است و از عوارض آن می‌توان به قرمزی و درد اشاره کرد. سوختگی نوع اول معمولاً در عرض ۶ روز، بدون به جا گذاشتن اثر، بهبود میابد.

سوختگی نوع دوم

لایهٔ هدف سوختگی نوع دوم، اپیدرم و لایه زیرین آن (درم) است. این نوع سوختگی علاوه بر قرمزی و سوختگی، آبله هم به همراه خواهد داشت. مدت‌زمان لازم برای التیام این سوختگی ۲ الی ۳ هفته است و احتمال به‌جا ماندن اثر هم زیاد است.

سوختگی نوع سوم

سوختگی نوع سوم شدیدترین نوع سوختگی است. تأثیر آن بر روی دو لایه بیرونی پوست بوده اما ممکن است به استخوان، تاندون، و انتهای عصب‌ها آسیب بزند. افرادی که این نوع سوختگی را تجربه می‌کنند ممکن است شاهد تغییر رنگ پوست خود به سیاه و یا سفید باشند. خوب شدن این نوع سوختگی زمان زیادی می‌برد و ایجاد جای سوختگی هم محتمل است.

اثرات باقی‌مانده از سوختگی‌های نوع دوم و سوم بسته به ظاهرشان و تأثیری که روی پوست می‌گذارند به سه دسته تقسیم می‌شوند:

• آثار هیپرتروفیک: پوست به رنگ قرمز یا بنفش درمی‌آید و سطح آن برجسته می‌شود. ممکن است در این قسمت از پوست احساس حرارت و خارش داشته باشید.
• آثار منقبض: باعث سفت شدن پوست، ماهیچه‌ها، و تاندون‌ها می‌شود و حرکات معمول پوست را محدود می‌کند.
• آثار کلوئیدی: باعث پدیدار شدن یک برآمدگی براق و بی‌مو می‌شود.

درمان سوختگی

درمان سریع و رسیدگی مناسب معمولاً بهترین روش برای جلوگیری و یا کاهش بروز آثار سوختگی است. اکثر آثار سوختگی با گذشت زمان از بین می‌روند. اگرچه که آثار کلوئیدی خودبه‌خود از بین نرفته و نیاز به درمان دارند. زمانی که اثر سوختگی روی پوست ایجاد شد، می‌توان با استفاده از راهکارهای زیر به بهبود ظاهر آن کمک کرد:

• استفاده از ژل سیلیکونی: تحقیقات انجام‌شده ثابت کرده‌اند که استفاده از ژل‌های سیلیکونی به کاهش شدت آثار سوختگی کمک زیادی می‌کند؛ از کاهش اندازه، سفتی، و قرمزی.
• محافظت از قسمت سوخته شده در مقابل نور خورشید: اشعه فرابنفش خورشید باعث می‌شود رنگ زخم شما تیره‌تر بشود و بیش‌تر جلب‌توجه بکند. با توجه به توصیه دانشگاه پوست آمریکا (AAD)، بهتر از پوشش‌های محافظت‌کننده و کرم‌های ضد آفتاب با SPF ۳۰ به بالا استفاده کنید.
• استفاده از کرم‌های از بین برنده جای سوختگی بدون نسخه: تأثیرگذاری این کرم‌ها معمولاً قابل‌تشخیص نیست.

اگر جای سوختگی بسیار برایتان آزاردهنده بود، برای مطلع شدن از گزینه‌های درمانی دیگر به پزشکتان مراجعه کنید. این درمان سوختگی معمولاً با کلاژن‌های از بین رفته سروکار دارد. دانشگاه پوست آمریکا روش‌های زیر را برای کاهش این آثار پیشنهاد کرده است:

• تزریق آستروئید، که باعث تسکین درد شده و اندازه زخم‌های کلوئیدی و انواع دیگر را کاهش می‌دهد.
• درمان با لیزر، که قرمزی، درد، و سفتی ضخم را کم‌تر می‌کند.
• عمل جراحی برای از بین بردن بافت ضخم، کاهش اندازه زخم‌های کلوئیدی، و کمک به حرکات عادی پوست.

باوجوداینکه روش‌های فوق برای کاهش اثرات ناشی از سوختگی مناسب‌اند، ممکن است به‌طورکلی اثر آن را از بین نبرند و هم‌چنین دوره درمان زمان می‌برد. از کرم‌های حاوی ویتامین A یا E روی ضخم استفاده نکنید، چراکه باعث ملتهب شدن آن می‌شوند. ولیکن دقت کنید که ضخم را همیشه مرطوب نگه‌دارید.

چگونه از به وجود آمدن جای سوختگی روی پوست جلوگیری کنیم؟

بعد از ایجاد سوختگی، هرکسی ممکن است روش متفاوتی را برای کاسته شدن از شدت آثار آن انتخاب کند. بلافاصله بعد از سوختگی می‌توانید:

• ضخم ایجادشده را با آب خنک و یا ولرم بشویید و بگذارید با دمای هوا خشک شود.
• از روغن آنتی‌بیوتیک با کمک وسایل سترون یا همان استریلیزه استفاده کنید.
• ضخم را با یک نوار بدون چسب بپوشانید و با گاز پانسمان آن را ببندید.
• اگر ضخم به‌جای بهتر شدن، قرمزتر شد به پزشک مراجعه کنید.

بلافاصله بعد از التیام یافتن زخم می‌توانید:

• اطراف قسمت آسیب‌دیده را هرروز برای چند دقیقه بااحتیاط بکشید که از جمع شدن پوست جلوگیری کنید.
• صبر کنید تا تاول‌ها خودبه‌خود ترکیده و مایع درونشان خارج شود، سپس برای از بین بردن لایه مرده پوست از پزشک کمک بگیرید.
• بخش آسیب‌دیده را برای چند ماه با پوشش مناسب و یا کرم ضد آفتاب محافظت کنید.

برای این‌که اطمینان حاصل کنید روند التیام عادی و مناسب است به‌طور مرتب به دکتر مراجعه کنید. او می‌تواند به شما برای کاهش و جلوگیری از ایجاد جای سوختگی به شما کمک کند و روند بهبود زخم را زیر نظر داشته باشد.

چگونه ضخم ناشی از سوختگی را درمان کنیم؟

درمان سوختگی به‌موقع و مناسب، احتمال ایجاد اثر ناشی از سوختگی را بسیار کاهش می‌دهد. سوختگی نوع اول را می‌توان به‌راحتی در منزل درمان کرد. کافی است قسمت سوخته شده را برای حداقل پنج دقیقه زیر آب سرد بگیرید. افرادی که سوختگی آن‌ها از نوع دوم است بهتر است که به پزشک مراجعه کنند. اگرچه با استفاده از روش‌های زیر می‌توان سوختگی‌های مختصر را درمان کرد:

• پماد آنتی‌بیوتیک: مالیدن یک لایه‌نازک از پماد آنتی‌بیوتیک در محل آسیب‌دیده باعث تسریع روند درمان می‌شود و خطر ایجاد عفونت را کم‌تر می‌کند.
• نوار گاز استریل: پوشاندن زخم با گاز استریل مانند یک لایه محافظ عمل کرده و احتمال بروز عفونت را کاهش می‌دهد.

سوختگی‌های نوع سوم بسیار خطرناک بوده و نیازمند مراجعه هرچه سریع‌تر به پزشک هستند.

روش‌های درمان سوختگی نوع سوم عبارت‌اند از:

• پوشش‌های مخصوص: پوشش‌های فشرده و نسبتاً تنگی هستند که از ضخم محافظت می‌کنند. فشاری که این نوع پوشش‌ها به ضخم وارد می‌کنند بستر را برای بازسازی پوست فراهم می‌کند. ممکن است لازم باشد برای چند ماه به‌طور مداوم از این لباس‌ها استفاده کنید.
• پیوند پوست: منظور از پیوند پوست، عمل جراحی‌ای است که در طی آن از قسمتی از بدن خود فرد و یا اهداکننده، تکه‌ای از پوست سالم را جدا کرده و از آن برای پوشاندن قسمت سوخته شده استفاده می‌کنند.
• عمل جراحی: اگر سوختگی باعث بشود قسمت‌هایی از پوست به هم بچسبند، شخص مجبور به انجام عمل جراحی برای جدا کردن آن‌ها از هم می‌شود.
• معالجه فیزیکی: این روش برای آزاد کردن قسمت‌های منقبض‌شده در اثر سوختگی مناسب خواهد بود.

اگر سوختگی پس از یک هفته، بدون در نظر گرفتن اندازه و شدت آن بهتر نشد، به پزشک مربوطه مراجعه کنید. همچنین اگر زخم ناشی از سوختگی بسیار شدید است و با گذشت زمان تغییری در ظاهر آن به وجود نمی‌آید، با پزشک مشورت کنید.

استفاده از ژل آلو ورا، داشتن رژیم غذایی سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها، نوشیدن آب به مقدار زیاد، و مصرف مکمل‌های مخصوص به روند درمانی کمک شایانی می‌کند. هرچند در صورت جدی بودن سوختگی باید قبل از انجام هر کاری با پزشک مشورت کرد به‌خصوص در صورت مصرف مکمل، زیرا ممکن است با داروهای دیگری که مصرف می‌کنید تداخل داشته باشد.

عوارض

اکثر سوختگی‌های معمولی بدون ایجاد مشکل خاصی بهبود میابند و نیازی به درمان توسط پزشک ندارند. سوختگی‌های شدیدتر نیاز به مراجعه به پزشک داشته، ممکن است آثاری از خود به‌جا بگذارند، و به‌احتمال‌زیاد عوارضی خواهند داشت که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:

عفونت

سوختگی باعث ایجاد زخم‌های سر باز می‌شود که این زخم‌ها محل تجمع باکتری‌ها و جرم‌ها بوده و از این طریق وارد بدن می‌شوند. عفونت ایجادشده ممکن است خفیف باشد و به‌راحتی قابل‌درمان باشد، و یا برعکس، تبدیل به عفونت شدید شوند و گندیدگی ایجاد کنند. گندیدگی زمانی به وجود می‌آید که عفونت وارد جریان خون بشود و می‌تواند جان انسان را در معرض خطر قرار دهد.

خشکی

سوختگی باعث می‌شود که مایع بدن کاهش بیابد. خارج شدن مقدار زیادی آب از بدن منجر به خشکی می‌شود، که این خود باعث کاهش حجم خون بدن می‌شود.

کاهش دمای بدن

پوست بدن لایه‌ای است که به تنظیم دمای بدن کمک می‌کند. وقتی‌که سوختگی به بخش زیادی از پوست آسیب وارد می‌کند، کاهش دمای ناگهانی بدن باعث بروز هیپوترمی می‌شود، که در طی آن دمای بدن به طرز وحشتناکی کاهش میابد.

انقباض

انقباض پوست در طول مدت بهبود و زمانی که بافت ناشی از سوختگی شکل می‌گیرد، اتفاق می‌افتد. این بافت ممکن است پوست را جمع کند و یا حرکات استخوان و مفصل را محدود کند.

تخریب ماهیچه و بافت

سوختگی‌های شدید غالباً به تمام لایه‌های پوست نفوذ کرده و ممکن است تا ماهیچه و بافت پیش بروند. که این امر باعث آسیب زدن طولانی‌مدت به این ساختارها می‌شود.

اعتمادبه‌نفس و مسائل احساسی

آثار سوختگی ممکن است به اعتمادبه‌نفس افراد ضربه بزند، به‌ویژه در شرایطی که پنهان کردن این آثار ممکن نباشد، مانند صورت، و این موضوع باعث پریشانی احساسی و جسمانی می‌شود.

نتیجه

نتیجه به‌شدت سوختگی و سرعت در درمان بستگی دارد. سوختگی‌های خفیف نوع اول باید خودبه‌خود و بدون ایجاد اثری از خود بهبود یابند. سوختگی‌های نوع دوم و سوم ممکن است آثاری داشته باشند که با روش‌های درمانی نظیر پیوند پوست و یا استفاده از پوشش‌های مخصوص، کم‌تر جلب‌توجه کرده و سریع‌تر بهبود میابند.

بعضی از این روش‌های خانگی که در این مطلب به آن‌ها اشاره شد برای خرید آنلاین در دسترس هستند:

• خرید ژل سیلیکونی
• خرید کرم ضد آفتاب
• خرید باند بدون چسب
• خرید گاز استریل
• خرید پماد آنتی‌بیوتیک
• خرید پوشش‌های مخصوص زخم

مقالات مرتبط :

• روش‌های طبیعی برای از بین بردن و کاهش اثرات جای زخم
• روش‌های از بین بردن جای زخم‌های کهنه
• میکرونیدلینگ برای درمان جای زخم و چروک و آکنه

در این مطلب از مجله پین‌ورک به روش‌های درمان سوختگی پرداختیم. امیدوارم این مطلب برای شما مفید باشد.