پارچ تصفیه آب چیست و چه مزیت‌هایی دارد؟

امروزه اهمیت سلامت آب آشامیدنی بر کسی پوشیده نیست، ماده‌ای که بیش از ۷۰ درصد ورن بدن را تشکیل می‌دهد و باید روزانه بین ۶ تا ۱۰ لیوان توسط یک فرد بالغ مصرف شود تا فعالیت‌های طبیعی بدن به درستی انجام شود. با توجه به اقداماتی که برای ضدعفونی‌کردن آب لوله‌کشی انجام می‌شود (از جمله اضافه کردن کلر به منابع آب آشامیدنی) و در عین حال مضر بودن مقادیر بیش از حد این ماده برای بدن انسان و همچنین باقی‌ماندن بخشی از املاح سنگین در آب لوله‌کشی مانند ترکیبات کلسیم و منیزیم که موجب افزایش سختی آب و ایجاد طعم و بوی نامطبوعی در آن نیز می‌شود در کنار شنیده‌های حاکی از وجود ترکیبات خطرناکی مانند جیوه، مس، سرب، کادمیوم و نیترات‌ در برخی آب‌های آشامیدنی، و حتی مضر بودن ترکیبات پلیمری بکاررفته در بطری‌های آبهای معدنی بسته‌بندی شده (درصورت عدم نگهداری آنها در شرایط محیطی مناسب)، همه و همه عده زیادی از افراد را بر این داشته که در راستای مراقبت بیشتر از سلامت خود، برای تامین آب آشامیدنیشان، از دستگاه‌های مختلف تصفیه آب استفاده کنند. یکی از جدیدترین و کاربردی‌ترین این دستگاهها، پارچ تصفیه آب است که در این مقاله از مجله پین‌ورک قصد داریم برای شما توضیحاتی را درباره آن بیان کنیم.

انواع دستگاههای تصفیه آب

شرکتهای فعال در زمینه تصفیه آب، برای خالص‌تر کردن آب مورد استفاده مردم سیستم‌های مختلفی را معرفی کرده‌اند، مانند دستگاههای تصفیه آب رومیزی، کلمنی یا کیسی، تصفیه آب سرشیری، تصفیه آب زیر سینکی، تصفیه آب ورودی ساختمان و جدیدا هم پارچ‌های تصفیه آب. این دستگاهها که خیلی از آنها را می‌توان دستگاه آب‌شیرین‌کن نیز نامید، به دو شیوه کار فیلتر کردن آب را انجام می‌دهند: شیوه رد کردن از صافی‌های شنی و شیوه اسمز معکوس؛ که دومی جدیدترین روش‌ تصفیه آب محسوب می‌گردد و عموما در دستگاههای تصفیه آب زیرسینکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در پارچ تصفیه آب از همان فیلترهای شنی سنتی استفاده می‌شود.

املاح موجود در آب

میزان کل املاح یا مواد جامد محلول در آب -که می‌توانند مفید و مضر باشند- را با TDS (مختصر شده عبارت Total Dissolved Solids) نشان می‌دهند که بصورت میلی‌گرم در لیتر بیان می‌شود (ppm). هرچه این عدد بزرگتر باشد، نشاندهنده سختی بیشتر آب بوده و هرچه کمتر باشد، به این معناست که آب شفافیت و خلوص بیشتری دارد (عدد آن برای آب مقطر صفر می‌باشد). البته میزان املاح مفید آب، از جمله کلسیم، روی، سدیم، منیزیم، سلنیم، فسفر، آهن، فلوئور، منگنز، ید، مس، کروم و… باید در یک رنج مشخص باشد و کمتر یا بیشتر شدن میزان آنها در آب آشامیدنی، در طولانی مدت فرد را دچار مشکلاتی از جمله مشکلات قلبی-عروقی و سنگ کلیه خواهد کرد. برای این منظور، ترکیبات آب چشمه‌ها را مبنا قرار داده و سایر موارد را با آن مقایسه می‌کنند. TDS آب اکثر چشمه‌ها بین ۸۰ تا ۱۲۰ ppm می‌باشد که به آن سختی مطلوب نیز اطلاق می‌شود. TDS آب شهر تهران بین ۱۰۰ تا ۵۰۰ ppm متغیر است و میزان وجود یونهای مضر آب در مناطق مختلف شهر نیز کمی با هم تفاوت دارد (این بدین معناست که در بسیاری از مناطق تهران، حداقل از منظر سختی، نیازی به فیلتر مجدد آب نمی‌باشد)؛ اما در اطراف تهران و در خیلی از شهرستان‌ها میزان سختی آب بیشتر از این بازه برآورد می‌شود. یکی از بارزترین نشانه‌های سختی آب، وجود رسوباتی در دهانه شیرآلات منزل و همچنین روی کف و دیواره‌ داخلی انواع کتری‌ و سماور پس از جوشاندن آب است که البته با توجه به لزوم وجود مقدار مشخصی املاح در آب آشامیدنی، تا حد متوسطی از آن قابل اغماض می‌باشد.

اگر بخواهیم درباره میزان املاح آب یک جمع‌بندی انجام دهیم دو حالت زیر را خواهیم داشت:

1. در صورتی که املاح موجود در آب از بازه مطلوب بیشتر باشد، باعث سنگین‌تر شدن آن شده و فرد پس از استفاده از آن نیز همچنان احساس تشنگی می‌کند. همچنین این آب دارای رنگ، بو و طعم بدی شده و ممکن است مشکلات گوارشی در افراد حساس‌تر شود. و نهایتا در صورت استفاده طولانی‌مدت، با رسوب این املاح در بخش‌های مختلف بدن از جمله کبد و کلیه‌ها، افراد را دچار مشکلاتی مشابه با کم نوشیدن آب خواهد کرد (از جمله رسوب سموم در کبد و تشکیل سنگ کلیه و مثانه). این اثرات توسط پزشکان برای افرادی که میزان TDS آب مصرفیشان بالای ۵۰۰ ppm است، هشدار داده شده است.
2. اگر این میزان خیلی کمتر شود و بدن نیز نتواند کمبودهای مواد معدنی خود را از منابع دیگر تامین کند، مشکلاتی از قبیل بیماری های قلبی-عروقی و گواتر در افراد بالغ، یرقان در نوزادان، نرمی استخوان در کودکان و پوکی استخوان در زنان باردار را به بار خواهد آورد؛ همچنین این ویژگی باعث تلخ شدن طعم آب شده و گوارایی آب را کم خواهد کرد، ضمنا بخاطر کاهش املاح بدن و سیگنالهای فرستاده شده به مغز، احساس مکرر دفع ادرار در افراد به وجود می‌آید.

یکی از اشتباهات افرادی که از دستگاههای تصفیه آب خانگی استفاده می‌کنند این است که برای کمتر شدن هزینه‌های نصب و نگهداری، فیلتر ششم دستگاه را روی آن نصب نمی‌کنند؛ با وجودی که این فیلتر، شامل مواد معدنی موردنیاز بدن بوده و در واقع یک جبران‌کننده است که به کمک آن، مواد معدنی از دست رفته در مراحل قبلی تصفیه، مجددا در آب موجود می‌شوند. کسانی که تنها از خاصیت آب شیرین کن دستگاه تصفیه استفاده می‌کنند، در واقع میزان قابل توجهی از یون‌های موردنیاز بدنشان را از آب جدا و حذف کرده و در کوتاه و بلندمدت موجبات ناراحتی جسمی خود را فراهم می‌آورند. این فیلتر در برخی پارچ‌های تصفیه آب نیز وجود دارد.

*نکته: ممکن است در برخی آبهای غیر لوله‌کشی مثل آب چاه‌ها، به علت شرایط نگهداری نامناسب و عدم ضدغفونی، حاوی عوامل آلاینده میکروبی، شیمیایی (مانند نیترات) و انگلی نیز باشند که از بین بردن آنها، کار دستگاههای تصفیه آب پیشرفته با روش اسمز معکوس و همچنین دارای فیلتر اشعه فرابنفش (UV) است.*

پارچ تصفیه آب

محصولاتی که با این نام به بازار عرضه می‌شوند ظاهر و اندازه‌هایی مشابه پارچ‌های معمولی دارند؛ با این تفاوت که به دو قسمت بالا و پایین تقسیم شده‌اند و یک فیلنر استوانه‌ای درون آنها روی مرز این دو قسمت مشاهده می‌شود و در رنگ‌ها و شکل‌های متفاوتی ساخته می‌شوند. حجم اکثر پارچ‌های موجود در بازار بین ۱ تا ۳ لیتر بوده و البته در صورت نیاز به حجم بیشتری از آب و یا برای استفاده درزمان‌های دیگر می‌توان چندین بار آن را پر کرده و آب تصفیه‌شده را درون مخزنی مانند کلمن، بطری یا پارچ بزرگتری جمع‌آوری کرد و برای مصارف آینده نگه داشت. لازم به ذکر است که به این علت که آب تصفیه شده فاقد ترکیبات رشدکننده یا فاسدکننده می‌باشد، می‌توان تا مدتی بدون نگرانی از بو گرفتن و یا عوض شدن طعم، آن را در ظروف تمیز دربسته نگهداری کرد. زمان لازم برای تصفیه آب توسط پارچ تصفیه حدود چند دقیقه طول خواهد کشید و این زمان بسته به حجم آب و همچنین جدید یا استفاده‌شده بودن فیلتر مورد استفاده در پارچ متغیر است.

ناگفته پیداست که این وسیله نسبتا ارزان، سبک و قابل حمل را می‌توان علاوه بر منزل، در مکانهای دیگری از جمله در سفر برای داشتن آبی سالم‌تر استفاده کرد. یکی از نکات مهم در این باره اهمیت اطمینان از تهیه پارچ از جنس مواد اولیه مخصوص تماس با مواد غذایی، مرغوب و فاقد BPA است، زیرا در غیر این صورت، سلامت آب اشامیدنی حاصل از آن را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

---

مقالات مرتبط:

آلودگی هوای شهر تهران و راههای مقابله با مخاطرات آن

چرا از ظروف چدنی استفاده کنیم؟

راهنمای سریع تمیز کردن استخر

نکاتی برای تمیز نگه داشتن آب آکواریوم

---

همانطور که گفته شد، برای خیلی از مناطق مخصوصا در تهران نیازی به استفاده از هیچ‌یک از دستگاه‌های تصفیه آب خانگی وجود ندارد و با خیال راحت می‌توان از آب شیر برای مصارف آشامیدن و پخت و پز استفاده‌ کرد. این محصول و کلا دستگاههای تصفیه آب، بیشتر برای شهرستان‌ها و همچنین در موقعیت‌هایی مانند سفر که دسترسی به آب سالم کمی مشکل‌تر است توصیه می‌شود و با توجه به اینکه فیلتر مینرال را ندارد، برای استفاده کوتاه مدت مناسب است و مشکلی نیز ایجاد نخواهد کرد. همچنین می‌توان برای جلوگیری از ایجاد رسوب در وسایلی مانند کتری و سماور، از آب تصفیه‌شده توسط این پارچ‌ها برای درست کردن نوشیدنی‌هایی مانند چای و قهوه استفاده‌کرد؛ به شرطی که اطمینان حاصل کنیم یون‌ها و مواد معدنی لازم بدنمان را از منبع دیگری تامین خواهیم کرد: بعضی از پزشکان توصیه می‌کنند بصورت ترکیبی از هر دو آب تصفیه‌شده و لوله‌کشی استفاده گردد. (البته در صورت استفاده از پارچ‌های دارای فیلتر مینرال چنین مشکلاتی وجود نخواهد داشت، ولی در عوض هزینه‌ها افزایش می‌یابند.)

فیلترهای پارچ تصفیه آب

فیلترهای مارک‌های مختلف پارچ‌های موجود در بازار کمی با هم متفاوتند ولی بصورت کلی تا حد قابل قبولی قابلیت جداسازی ذرات سنگین و متوسط محلول در آب مانند سرب، مس، روی، جیوه، آلومینیوم، کادمیوم، آهک و… (که خیلی از آنها برای بدن سمی هستند) و مواد اضافه‌شده به آب مانند کلر (و مشتقات آن) یا آفت‌کش‌ها و مواد شیمیایی را داشته و می‌توانند رنگ، بو و مزه‌ی بد آن را از بین ببرند. در واقع این فیلترها توانایی تبدیل آب سخت به آب شرب را دارند و آن را تا حد زیادی از رسوبات پاک خواهند کرد. برخی از آنها می‌توانند به تنظیم pH آب هم کمک کنند و در مدل‌های محدودی از آنها امکان اضافه کردن مواد معدنی (یون کلسیم و منیزیم) به آب تصفیه‌شده نیز تعبیه شده است. فیلترهای استفاده‌ شده در این پارچ‌ها ممکن است از نوع کربن فعال (برای جذب کلر و مواد شیمیایی و فلزات سنگین)، رزین (برای جذب یون فلزاتی مانند کلسیم و منیزیم) و فیلتر مینرال (برای افزودن مواد معدنی).

نکته: پارچ‌های تصفیه آب همچون بسیاری از سایر دستگاههای تصفیه‌ آب خانگی، آب را تنها از نظر فیزیکی فیلتر کرده و ذرات اضافی آن را جدا می‌کنند؛ همانطور که قبلا گفته شد، برای پاکسازی آب از آلاینده‌های شیمیایی و میکروبی باید از دستگاههای با قابلیت اسمز معکوس و با فیلترهای بیشتر و پیشرفته‌تری استفاده کرد. و البته مجددا ذکر شد که برای شهرهای با آب لوله‌کشی تصفیه شده، نیازی به وجود این امکانات نداریم.

نکته: انتخاب فیلتر نیز یک عمل حساس و درخور توجه محسوب می‌شود، زیرا در صورت عدم استفاده از مواد مرغوب و استریل شده، به همان اندازه و حتی بیشتر از اینکه جنس بدنه پارچتان ممکن بود برایتان مشکل ایجاد کند، این فیلترها سلامتتان را به خطر می‌اندازند. برای اینکه روی سلامت خود ریسک نکنید و با دست خودتان به انواع بیماری‌های میکروبی، باکتریایی و انگلی و یا خدای نکرده سرطان‌های مختلف دچار نشوید، از استفاده از فیلترهای متفرقه و بی نام و نشان موجود در بازار پرهیز کنید و تا حد ممکن فیلترهای با کیفیت و با مارک‌های معتبر را از فروشگاههای شناخته‌شده تهیه فرمایید. برای بررسی اینکه محصولات کدام برند خارجی قابل اطمینان و مورد تایید استانداردهای جهانی است، حتما قبل از خرید، از یکسان بودن مارک، مدل و ویژگی‌های ظاهری و فنی نمونه موردنظر با محصولی که در سایت رسمی شرکت مربوطه ثبت شده است، اطمینان حاصل کنید.

*نکته: در حال حاضر، بهترین دستگاههای تصفیه آب توسط کشور تایوان تولید می‌شود. توصیه ما به شما این است که بعلت ریسک بالا ترجیحا از پارچها و فیلترهای تصفیه تولیدی شرکتهای چینی استفاده نکنید.*

تعویض فیلتر پارچ تصفیه آب

فیلترهای این پارچ‌ها را باید طبق دستورالعمل گفته‌شده برای هر برند بصورت مرتب تعویض کرد زیرا در صورت استفاده از فیلترهای آلوده قدیمی، بجای تصفیه و پاک شدن آب ریخته شده در پارچ، با برخورد با این فیلتر بیشتر آلوده‌ خواهد شد. فیلتر این پارچ‌ها نیز بعلت جمع و جور بودن و در نتیجه پایینتر بودن ظرفیتشان، سریعتر از سایر دستگاهها نیاز به تعویض پیدا می‌کند. بطور متوسط، هر ۱-۲ ماه یکبار باید فیلتر پارچتان را تعویض نمایید. روی خیلی از پارچ‌خای تصفیه آب، علامتی وجود دارد که نشان‌دهنده نیاز آن به تعویض فیلتر است. در صورتی که برنامه مرتبی برای تصفیه آب با پارچتان نداشته‌ باشید، جمعا پس از استفاده از آن برای ۱۰۰-۱۵۰ لیتر آب باید به فکر عوض کردن فیلتر پارچ بیفتید. راه ساده دیگری که برای تشخیص زمان تعویض فیلترها وجود دارد، از روی تغییر رنگ آنهاست که در صورت پایان عمر مفیدشان کدر شده و تقریبا به رنگ زرد در می‌آیند.

برای تعویض فیلتر، پس از بیرون آوردن فیلتر قبلی پارچ، تنها باید فویل روی فیلتر جدید را باز کرده و آنرا درون محفظه فیلتر پارچ قرار دهید، ضمنا به جهت قرار دادن آن دقت کنید (مشابه فیلتر قبلی)؛ هرچند تنها از یک طرف می‌توان آن را درون محفظه قرار داد.

*نکته: فیلتر پارچ تصفیه آب همواره باید بصورت مرطوب نگهداری شود؛ برای این منظور همیشه مقداری آب (تا ارتفاعی که فیلتر را خیس نگه دارد) درون آن نگهداری کنید.*

در این نوشته سعی شد توضیحاتی درباره پارچ تصفیه آب و فیلترهای استفاده شده در آن به شما عزیزان داده شود. از اینکه با ما در پین‌ورک همراه بودید از شما سپاسگزاریم.