یک لامپ رشتهای، لامپ حبابی یا لامپ التهابی در واقع منبع نوری است که نور سفید از خود ساطع میکند. در حقیقت وسیلهای است که از الکتریسیته برای گرم کردن سیمهای رشتهای خود استفاده میکند و به حد کافی گرمشان میکند تا اینکه به سفیدی بدرخشند و نور دهند. در این مطلب از مجله پینورک به بررسی لامپ رشتهای میپردازیم. با ما همراه باشید 🙂
لامپ رشتهای چیست؟
در لامپهای رشتهای جریان الکتریکی از یک رشته فلزی به نام فلز تنگستن که مقاومت الکتریکی زیادی دارد عبور میکند. در اثر عبور جریان، فلز تنگستن گداخته و ملتهب میشود و از خود نور سفید ساطع میکند. تمام این عملیات باید در غیاب اکسیژن انجام شود. در صورت حضور اکسیژن رشتهی فلزی به سرعت اکسید میشود و میسوزد. به همین دلیل رشتهی فلزی تنگستن در داخل یک حباب یا گوی قرار دارد که درون آن خلا یا گاز بیاثر وجود دارد. لامپهای رشتهای از ولتاژهای ۱٫۵ تا ۳۰۰ ولت ساخته شده است و هم با جریان مستقیم و هم با جریان متناوب کار میکند و این نوع لامپ نیازی به تجهیزات اضافی ندارد و قیمت تولید پایینی دارد، در نتیجه لامپ رشتهای در مصارف خانگی و تجاری، چراغهای مطالعه، چراغهای اتومبیلها، چراغقوهها، مصارف تبلیغاتی و دکوراسیون کاربرد دارد.
ساختمان لامپ رشتهای به صورت زیر میباشد:
چه کسی لامپهای رشتهای را اختراع کرد؟
لامپ رشتهای یا التهابی اولین نوع لامپهایی هستند که در دنیا تولید شدند و از بیش از صد سال از تاریخ تولید آنها میگذرد. دو نفر از مخترعین آن به نامهای هنری وودوارد و متیو اوانس این نوع لامپها را که حق پتنت آن به نام توماس ادیسون بود اختراع کردند. تا سال ۱۸۷۰، ادیسون به یک رشتهی کربنی و فضای بستهی فاقد اکسیژن دست یافته و یک لامپ که توان روشن ماندن به مدت ۴۰ ساعت را داشت تولید کرده بود. لامپهای رشتهای مدت زمان زیادی پس از آن به بازار آمدند.
چرا لامپهای رشتهای می سوزند؟
لامپ های رشته ای یا التهابی، اولین لامپ هایی بودند که در دنیا تولید شدند. در داخل حباب لامپ، یک رشتۀ فنری از تنگستن قرار داده شده است و عبور جریان الکتریکی با ولتاژ معین باعث التهاب رشته شده و مستقیماً تولید طیف نسبتاً کاملی از نور مرئی می نماید. طیف نوری لامپ رشته ای به صورت پیوسته و تابع درجه حرارت است. این نوع لامپ ها در اندازۀ کمتر از یک وات تا یک و نیم کیلو وات برای مصارف عمومی و تا ۱۰ کیلو وات برای مصرف های خاص ساخته می شوند. ویژگی های اصلی این لامپ ها، رنگ دهی عالی، اندازۀ کوچک، قیمت کم و عدم نیاز به راه انداز است. لامپ رشته ای یا التهابی از یک حباب شیشه ای تشکیل شده است که از هوا خالی شده و با فشار معینی از مخلوط گاز نیتروژن و مقدار کمی گاز بی اثر(اغلب آرگون یا کریپتون) جایگزین شده است.
رشتۀ فلزی داخل لامپ در مجاورت با هوا، با اکسیژن ترکیب شده و می سوزد. لذا لازم است رشتۀ فلزی در داخل حباب شیشه ای دور از اکسیژن قرار گیرد. اگر در حباب، خلاء ایجاد شود. در زمان گرم شدن رشته، اتم ها کم کم از سطح خارجی فلز جدا شده و پس از مدتی، رشته نازک شده و می سوزد. اما به علت نبود گاز در داخل حباب، انتقال حرارت از طریق همرفت وجود ندارد و تلفات انرژی کمتر خواهد بود. اتفاقی که میافتد این است که رشتههای سیم به تدریج تبخیر میشوند. در یک لامپ رشتهای معمولی این ملکولها به آسانی از دست میروند و روی دیوارهی داخلی پوستهی شیشهای رسوب میدهند، به همین دلیل است که یک لامپ رشتهای قدیمی نسبت به نمونه همسان جدید آن زردتر و کدرتر دیده میشود. این همچنین بدین معناست که سیم رشتهای با از دست دادن ملکولهایش کاهش حجم پیدا میکند. در برخی موارد، این ملکولها به حدی نازک رسوب میدهند که دیگر توان عبور دادن جریان را ندارند، و باعث بیش از حد گرم شدن و شکستن لامپ میشوند. این همان زمانی است که ما میگوییم لامپ سوخته و آن را تعویض میکنیم.
انواع لامپ های رشته ای
- لامپ های رشته ای معمولی
- لامپ های رشته ای منعکس کننده
- لامپ های هالوژن
مزایای لامپ های رشته ای
از مزایای لامپ های رشته ای می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نور گرم و آرامش بخش
- پخش رنگ خوب
- نصب آسان بدون نیاز مدار جانبی
- مورد استفاده با جریان مستقیم و متناوب
معایب لامپ های رشته ای
از معایب لامپ های رشته ای میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بازده ی بسیار پایین
- تولید مقدار زیادی گرما
- متوسط عمر ۱۰۰۰ هزار که بسیار کم است
- افت شار نوری زیاد
- این لامپها مقرون به صرفه نیستند
- مصرف مقدار زیادی انرژی
مصرف لامپهای رشته ای قدغن نشده است. چیزی که اتفاق افتاده این است که تمام لامپهای روشنایی باید میزان بازده مینیمم را داشته باشند، که این تصمیم در سال ۲۰۰۷ در مجمع حرکات حفاظتی و انرژی مستقل اتخاذ شد. اکثر لامپهای روشنایی رشتهای نمیتوانند این استاندارد را رعایت کنند، اما آنکه بتواند، میتواند ساخته شده و به فروش برسد. هنوز هم بسیاری از این لامپ ها از استانداردها معاف هستند. لامپهای سه راهی و لامپهای خانگی مثالهایی از این دسته هستند.
مقالات مرتبط :
در این مطلب از مجله پینورک به بررسی لامپ رشتهای پرداختیم. در عین حال سازندگان در حال کار بر روی تولید لامپهای رشتهای جایگزین هستند که توان جوابگویی به استانداردها را داشته باشد و همزمان روشنایی خوب و مطلوبی را تولید کرده و هزینهی بالایی نداشته باشند. جایگزینهای یک لامپ استاندارد ۶۰ واتی که یکی از جدیدترین انواع بود، راه طولانیای را برای برآورده کردن استانداردها طی کرده است.
4 سال پیش ملیحه احمدی
سلام. من ملیحه احمدی به عنوان یه عضو کوچک از پین ورک در کنار شما هستم تا بتونم مطالب متنوع و جالبی رو با شما به اشتراک بذارم. یکی از ویژگیهایی که منو به نوشتن محتواهای جدید ترغیب میکنه، روحیهی بالا برای یادگیری مطالب جدید و بکارگیری خلاقیت در نوشتههام هست. امیدوارم این مطالب به اندازه کافی براتون جذاب و به دلتون نشسته باشه :)
افزودن دیدگاه