سکته‌ مغزی چیست؟ روش های صحیح مراقبت از بیمار سکته مغزی در منزل

سکته‌ی مغزی یا حمله‌ی مغزی نامی ترسناک برای اتفاقی ترسناک‌تر است. اتفاقی که هرلحظه و هر زمان و برای هرکسی می‌تواند اتفاق بیافتد حتی اگر تمام تن شما سالم باشد، فرقی نمی‌کند ورزشکار باشید یا خیر زمانی که خون به مغز نرسد کار تمام است!
نرسیدن خون به مغز باعث می‌شود که اکسیژن به سلول‌های مغز نرسد و آن‌ها شروع به از بین رفتن می‌کنند و در ادامه منجر به از دست رفتن کنترل مغز بر سایر بخش‌های بدن و از بین رفتن حافظه می‌گردد.

اینکه هر فردی که مورد سکته مغزی شده است چه مشکلاتی برایش به وجود خواهد آمد به محل سکته مغزی در سر و میزان آسیب بستگی دارد. برای مثال، کسی که دچار حمله خفیف مغزی شده است ممکن است دچار ضعف عضلانی شود ولی کسی که دچار سکته مغزی شدید شده باشد در برخی موارد به فلج شدن قسمتی از بدن و یا تمام بدن منجر شود.
بیش از ۳/۲ افراد مبتلابه سکته مغزی که زنده مانند توانایی حرکتی خود را از دست دادن و یا دچار دیگر معلولیت‌ها شده‌اند. ولی بازهم برخی افراد توانسته‌اند به زندگی بازگردند و این یعنی امید.

حمله‌ی مغزی از نگاه آمار

• سالانه حدود ۸۰۰,۰۰۰ هزار نفر در جهان دچار سکته مغزی و یا مجدداً سکته مغزی می‌شوند.
• هر ۴۰ ثانیه در جهان یک نفر دچار سکته مغزی می‌شود
• هر ۴ دقیقه یک نفر به خاطر سکته مغزی جان خود را از دست می‌دهد
• ۸۰ درصد از انواع سکته مغزی قابل‌پیشگیری است
• بیشترین معلولیت جهان برای افرادی است که دچار سکته مغزی شده‌اند.
• سکته مغزی سومین عامل مرگ‌ومیر در جهان است.

انواع سکته و حمله‌ی مغزی

حدود ۸۵٪ از تمام موارد سکته‌های مغزی براثر بسته شدن یک شریان مغزی با یک لخته خون (ترومبوز که اصلی‌ترین عامل تشکیل آن آزار آندوتلیوم است) که به آن سکته مغزی ایسکمیک گفته می‌شود.
از تمام موارد سکته‌های مغزی براثر بسته شدن یک شریان مغزی با یک لخته خون که به آن اصطلاحاً ترومبوز مغزی گفته می‌شود ایجاد می‌گردد. دیگر عوامل عمده سکته مغزی را آمبولی مغزی و خون‌ریزی مغزی تشکیل می‌دهند.
عموماً قبل از بروز سکته مغزی علائم هشداردهنده‌ای وجود ندارد یا اینکه علائم بسیار جزئی هستند. بعد از بروز سکته مغزی بیمار باید بلافاصله در بیمارستان بستری گشته تا از بروز صدمات دائمی به مغز جلوگیری شود. اگر این علائم در طول ۲۴ ساعت از بین بروند، این وضعیت را اصطلاحاً حمله ایسکمی گذرا (transient ischemic attack) می‌نامند که یک علامت هشداردهنده از یک سکته مغزی احتمالی در آینده است.

مراقبت از بیمار سکته‌ی مغزی در منزل

محققان دانشگاه کورنل آمریکا با استفاده از یک روش جدید، زمان تشخیص را به ۱۰ دقیقه کاهش داده‌اند. در این روش، محققان یک آنزیم را به نانوذرات متصل کرده و وارد جریان خون می‌کنند. زمانی که آنزیم وارد جریان خون می‌شود، روشن شده و محققان با استفاده از آن می‌توانند نشانگر زیستی ایجاد شده بر اثر آسیب‌های مغزی را مشاهده کنند.

مقالات مرتبط:

• رژیم سه روزه معجزه گر
• درمان سرماخوردگی در منزل
• درمان سریع عفونت سوراخ گوش

متخصصان می‌گویند که اگر افرادی که سکته کرده و جان سالم به در برده‌اند با روش‌ها و تکنیک‌های مراقبت از خود آشنا بوده و رعایت موارد حفظ سلامتی خود را بکنند این شانس را دارند که تا سالیان متمادی به زندگی عادی خود ادامه دهند.

روش های مراقبت بعد از سکته‌ی مغزی

• دقت در زمان بندی داروها وعوارض جانبی آنها
• آگاهی از عواقب پس از از سکته مغزی
• مشورت با پزشک در مورد مکمل های غذایی بیمار
• دقت در هنگام جابه جایی بیمار
• توجه ویژه به رژیم غذایی بیمار
• از نظر عاطفی حامی بیمار باشید

اما مراحل بهبود سکته‌ی مغزی چگونه است؟

دکتر ابراهیم عباسی متخصص فیویوتراپی درباره این بیماران می‌گوید: تعداد زیادی از بیماران طی مدت زمان چند ساعت تا چند ماه بعد از بروز سکته مغزی بهبود نسبی و یا تقریبا کاملی را به‌دست می‌آورند. برخی از اختلالات نورولوژیک بیماران سکته مغزی، فلج، فقدان حس و گیجی ذهن است. برای رفع و بهبود اختلالات ایجاد شده از روش های فیزیوتراپی و توانبخشی بیماران استفاده می‌شود.

دارو های متناسب برای درمان سکته مغزی

داروهای ضد انعقاد

داروهای ضد انعقاد مانند وارفارین (به عنوان مثال کومادین) از لخته شدن خون جلوگیری می‌کنند. مصرف این دارو هنگام لخته شدن خون از بزرگ‌تر شدن لخته خون جلوگیری می‌کند.

داروهای ضد پلاکت

مصرف داروهای ضد پلاکت مانع از چسبیدن پلاک‌ها به هم می‌شود. این امر مانع از انسداد شریان‌های خون می‌شود. از این دارو برای جلوگیری از سکته مغزی استفاده می‌شود.

علائم سکته‌ی مغزی

• مشکل در حرف زدن و پرت بودن حواس : ممکن است گاهی اوقات فرد دچار گیجی شود و نتواند کلمه درستی را بیان کند و حرف طرف مقابل خود را متوجه نشود.
• بی‌حسی در ناحیه صورت و یا دست‌وپا: برخی افراد دچار بی‌حسی در نیمه بدن و یا در برخی از قسمت‌های بدن ازجمله دست‌ها و پا می‌شوند و یا هنگام لبخند زدن نیمی از صورت تکان نمی‌خورد.
• تیره شدن بینایی: دوبینی و یا سیاهی رفتن چشم‌ها یکی از شایع‌ترین علائم سکته مغزی است.
• سردرد ناگهانی: سردردهای نگهانی و بی‌دلیل همراه با استفراغ و سرگیجه.
• مشکل درراه رفتن: تلوتلو خوردن در هنگام راه رفتن و یا از دست دادن تعادل.

راه‌های پیشگیری از سکته‌ی مغزی

1. کنترل منظم فشارخون
2. کاهش مصرف کلسترول و چربی در رژیم غذایی
3. عدم مصرف دخانیات
4. کنترل قند خون
5. کنترل وزن
6. مصرف سبزی‌ها و میوه
7. فعالیت بدنی منظم و مداوم
8. خودداری از مصرف خودسرانه دارو

آمار سکته مغزی در ایران نیز چندان مناسب نیست. پزشکان ایرانی می‌گویند افراد در ایران ۱۰ سال زودتر از سایر کشورها به سکته مغزی مبتلا می‌شوند. متخصصان کم‌تحرکی، مصرف بی‌رویه نمک و چربی، چاقی، استعمال دخانیات و درمجموع رژیم نامناسب غذایی را عاملی برای حرکت به سمت سکته‌های مغزی ایرانیان می‌دانند.

بر اساس آمار میدانی سکته‌های مغزی در مردان ایرانی ۲۵ درصد بیشتر از زنان است. دبیر انجمن سکته مغزی ایران اعتقاد دارد که این سکته به‌عنوان دومین عامل مرگ‌ومیر در ایران و برخی از کشورهای در حال پیشرفت است.